آمادگی جسمانی به‌نوعی قدرت بدنی شما را در انجام انواع فعالیت‌های روزمره نشان می‌دهد. از طرفی توانایی فرد برای یک عملکرد مطلوب، استقامت، قدرت و تعادل را شامل خواهد شد. آمادگی جسمانی در بدن انسان به‌عنوان یکی از فاکتورهای اصلی و اساسی در سرعت و مهارت برای انجام تمرینات ورزشی نیز است. هرچه آمادگی بدنی و قدرت بالایی داشته باشیم، می‌توانیم مهارت‌های روزمره خود را نیز افزایش دهیم. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با نکات مهمی دررسیدن به سطح استاندارد آمادگی و مهارت جسمانی آشنا شوید.
- 👈 آمادگی جسمانی چیست؟
- 👈 فاکتورهای آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی
- 👈 اجزای آمادگی جسمانی مرتبط با اجرا یا مهارت
تاثیر ورزش بر بدن و سلامتی آن باعث شده است افراد از گروه های سنی گوناگون به انجام تمرینات ورزشی روی بیاورند. همان‌طور که در بالا به‌صورت خلاصه ذکر کردیم، اجزای آمادگی جسمانی به فعالیت‌ها و مهارت‌هایی خلاصه می‌شود که فرد را قادر می‌سازد ازنظر بدنی عملکرد مناسبی داشته باشد. این مفهوم باعث خواهد شد تا در زندگی روزمره حس بهتری داشته و تمرینات باکیفیتی را تجربه کنید. همچنین با توجه به تاثیر ورزش بر استرس و اظطراب، آمادگی جسمانی و داشتن یک برنامه منظم ورزشی، تاثیر مستقیمی بر سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی ما خواهد داشت. آمادگی بدنی صرفاً داشتن یک بدن عضله‌ای و فیتنسی نمی‌باشد. آمادگی جسمانی در اصطلاح با سلامتی و تندرستی نیزهمگام است. به‌طورکلی به مجموعه‌ای از توانایی‌ها و عملکردهای بدنی اشاره می‌کند که برخی افراد آن به‌صورت طبیعی در بدن خود دارند و برخی دیگر نیز به‌صورت اکتسابی و به‌مرورزمان طی تمرینات مختلف ورزشی به دست خواهند آورد.
بیشتر بخوانید: لیست ورزش های قدرتی به همراه معرفی انواع تمرینات قدرتی
به‌طورکلی مفهوم آمادگی از 9 قسمت اصلی تشکیل می‌شود که از این 9 قسمت 5 مؤلفه اجزای آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی و 4 مؤلفه دیگر مرتبط با اجزای آمادگی جسمانی مرتبط با مهارت افراد خواهد بود. ارزیابی ویژگی‌ها و توانایی‌های افراد در هر مؤلفه باعث خواهد شد فرد درک دقیق و متناسب از وضعیت بدنی خود داشته تا بتواند هدفمندتر تمرین کند. در ادامه به معرفی خلاصه برخی از مؤلفه‌های سلامت و مهارت خواهیم پرداخت.
کارکرد سلامت دستگاه قلب و عروق
همگی ما با تاثیر ورزش بر قلب و نقش آن در بهبود بیماران قلبی آشنا هستیم. در عام‌ترین اصطلاح، زمانی که فرد در انجام کارهای روزمره خود به‌صورت پایدار انرژی مصرف کرده و می‌تواند زمان طولانی ورزش نماید. درواقع استقامت و ضربان قلب را افزایش داده و درنتیجه گردش خون درون بدن و عضلات بالاتر رفته و انتقال خون به سایر بافت‌ها به‌طور مؤثر افزایش می‌یابد. زمانی که قلب انسان بهینه کار کند و دستگاه تنفسی نیز در حالت نرمال باشد سیستم سوخت‌رسانی در بدن به بهترین شکل فعال بوده و همین مساله باعث افزایش سلامت دستگاه قلب و عروق خواهد شد.
شما ورزش دوستان عزیز می‌توانید استقامت قلبی و تنفسی خود را از طریق تمرینات هوازی بالا ببرید. منظور از ورزش‌های هوازی به‌نوعی از تمرینات گفته می‌شود که اکسیژن نقش اصلی و اساسی در تأمین انرژی موردنیاز بدن ایفا خواهد کرد. برای مثال ورزش‌هایی چون دویدن، شنا، دوچرخه‌سواری، ایروبیک و قایق‌سواری به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های عالی در سلامت و استقامت قلبی خواهد بود. جالب است بدانید یک فرد با آمادگی جسمانی بسیار بالا با قلب قوی می‌تواند در فعالیت‌های چالش‌برانگیز، خون زیادی را با ضربان کمتر از قلب خود پمپاژ نماید.
علاوه بر این قلب افراد ورزشکار نسبت به افراد عادی بزرگ‌تر خواهد بود. ورزش علاوه بر قلب بر روی ریه‌ها نیز مؤثر است. اگر هنگام تمرینات ورزشی همچون فوتبال، والیبال و غیره و یا حین دویدن و پیاده‌روی برای مدت کوتاهی به نفس‌نفس زدن می افتید، حتماً استقامت هوازی و سیستم ریوی شما ضعیف است و به کمک ورزش‌های گفته‌شده می‌توانید آن را تقویت نمایید.
قدرت عضلانی
قدرت عضلانی به‌عنوان یکی دیگر از فاکتورهای آمادگی جسمانی خواهد بود. قدرت عضلات تقریباً بر سلامت کل بافت‌ها تأثیر مؤثری دارد و در تمامی رشته‌های ورزشی کارآمد خواهد بود. طبق بررسی پزشکی آناتومی بدن حدود 40 درصد از وزن انسان مربوط به عضلات خواهد بود. هرچه تمرینات ورزشی یک فرد بیشتر و سنگین‌تر باشد حجم عضلات نیز افزایش خواهد یافت. برای رسیدن به عضلات قدرتمند، می‌بایست وزنه‌های سنگین‌تر با دفعات تکرار کمتر زده شود. به‌طور مثال تکرار حرکات را از 12 تا 15 دور به 6 تا 8 دور کاهش داده ولی وزنه‌ها را سنگین‌تر نمایید.
استقامت عضلات
استقامت عضلات به‌نوعی توانایی یک یا چند عضله در جهت اعمال نیرو به‌صورت مداوم و تکراری در یک دوره زمانی خاص است. پس هرچه استقامت عضله شما بیشتر و بهتر باشد تمرینات تکراری را راحت‌تر می‌توانید انجام دهید. برای مثال ورزش دوچرخه‌سواری بهترین تمرین برای افزایش استقامت عضلانی در پاها خواهد بود. برخلاف قدرت عضلانی، شما برای استقامت بیشتر می‌بایست تعداد دفعات تکرار تمرین را بیشتر کرده و به 20 تا 25 دور برسانید و در مقابل وزن کمتری برای تمرین انتخاب نمایید.
بیشتر بخوانید: شروع بدنسازی از صفر
میزان ترکیبات تشکیل دهنده بدن
ترکیبات بدنی نیز به‌عنوان یکی دیگر از این مؤلفه‌ها به‌حساب می‌آید. ترکیبات بدنی شامل عضله‌ها، توده‌های چربی، آب و همچنین استخوان‌ها خواهد بود. یک بدن سالم درواقع ترکیبی سالم از چربی‌های بدن و درصد بیشتری از توده‌های غیر چربی خواهد بود. منظور از توده‌های غیر چربی همان عضلات، استخوان‌ها و اندام‌ها است. مردان می‌بایست دارای درصد چربی کمتر از 17 درصد و زنان کمتر از 24 درصد باشند. آشنایی تخصصی با ترکیبات بدن یا همان Body Composition به شما در ارزیابی سطح سلامتی و تناسب‌اندام کمک شایانی می‌کند. یک مربی و یا ورزشکار زمانی که تمرینات مداومی را انجام می‌دهد درواقع بایستی ابتدا شرایط فیزیکی بدن را ارزیابی کرده و پس از یک دوره زمانی طولانی مجدداً شاخص توده بدنی را بررسی کند تا نتیجه تلاش‌های انجام‌شده را از مشاهده نماید.
برخی عوامل با ترکیبات بدنی ارتباط مستقیم دارد و خارج از کنترل شما خواهد بود که ازجمله آن می‌توان به سن افراد، ژنتیک و هورمون اشاره کرد. هرچه سن افراد بالا باشد توده عضلانی کمتری در بدن وجود دارد. از طرفی در سنین میانسالی و کهنسالی درصورتی‌که آموزش‌های لازم در تمرینات ورزشی را در اختیار نداشته باشیم متابولیسم کمتری نیز خواهیم داشت. ژن افراد و هورمون‌ها نیز به‌صورت طبیعی ممکن است بر روی لاغری و یا چاقی مؤثر باشد.
انعطاف‌پذیری
انعطاف‌پذیری به‌نوعی به دامنه حرکتی در اطراف همه مفاصل شما اشاره دارد. انعطاف‌پذیری در مباحث مربوط به آمادگی جسمانی بسیار مهم است؛ زیرا از آسیب و حوادث غیرقابل پیش بنی در حین حرکات جلوگیری خواهد کرد. انعطاف‌پذیری در هر سنی بسیار مهم است و می‌تواند تعادل، هماهنگی و چابکی شما را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از فعالیت‌های ورزشی همچون حرکات کششی باعث خواهد شد میزان انعطاف‌پذیری شما نیز بیشتر شود. تمرکز اصلی این حرکات بر اساس کشش و نرمش اندام‌ها خواهد بود. یکی از تست‌های معمولی برای انعطاف‌پذیر بودن بدن لمس انتهای انگشتان پا می‌باشد؛ بنابراین اگر بتوانید نوک انگشتان پاهای خود را بدون خم کردن زانوهایتان به‌طور کامل لمس کنید به این معنا است که شما انعطاف‌پذیری خوبی دارید.
یکی از ورزش های موثر در افزایش انعطاف پذیری بدن ، پیلاتس است. در صورتی که نمی دانید ورزش پیلاتس چیست ، باید بگوییم که پیلاتس یک نوع ورزش کششی-قدرتی است که هدف اصلی آن ایجاد هماهنگی میان جسم، ذهن و روح است.
همان‌طور که گفته شد، مهارت یکی از اصلی‌ترین اجزای آمادگی جسمانی می‌باشد. ازجمله مؤلفه‌های مهم برای افزایش مهارت می‌توان به قدرت یا همان توان؛ چابکی، تعادل و عکس‌العمل نیز اشاره کرد که در ادامه به‌صورت خلاصه شرح خواهیم داد.
توان
توان یا همان قدرت به مجموعه‌ای از فعالیت‌هایی گویند که اشاره مستقیم در انتقال انرژی خواهد داشت. فاکتور قدرت به‌نوعی سرعت راهم دخیل می‌کند. به‌طور مثال ورزشکاران قدرتی کسانی هستند که در یک‌زمان کوتاه و همه‌جانبه، می‌بایست قدرت بی‌رحمانه‌ای را اعمال نمایند. همانند بدن‌سازان و وزنه‌برداران که با بالا بردن سطح آمادگی جسمانی خود می‌توانند تمرینات مؤثرتری داشته باشند.
چابکی
چابکی نیز اشاره مستقیم به توانایی اشخاص در حرکات بدن خواهد داشت. برای مثال تنیس‌بازان بایستی مهارت چابکی خود را تقویت نمایند تا بتوانند به‌محض تغییر جهت توپ بدن خود را در مسیر مشخصی قرار دهند. همچنین فوتبالیست یا بسکتبالیست‌ها نیاز دارند تا مهارت خود را با کمک محصولاتی چون نردبان چابکی و یا موانع مخروطی بالابرده تا پاسخ سریع‌تری به حرکات توپ و سایر بازیکنان دهند. تمرینات چابکی معمولاً به مجموعه‌ای از تمرینات اشاره دارد که باعث تغییر سرعت و حرکات اندام‌ها خصوصاً تقویت پاها خواهد شد.
سرعت و عکس العمل
سرعت به‌نوعی توانایی یک جهش سریع در بخش‌های مختلف بدن است. بسیاری از ورزشکاران در رشته‌های ورزشی برای کسب پیروزی بایستی علاوه بر مهارت، نسبت به حریفان خود نیز سریع‌تر عمل کنند. برای مثال یک تنیسور برای اینکه بتواند یک ضربه مفید بزند تا یک امتیاز شیرین و جذاب دریافت کند علاوه بر دقت؛ نیاز به‌سرعت بالا خواهد داشت. این مهارت را می‌توانید با انجام برخی تمرینات بهبود بخشید ولی باید در نظر داشته باشید که عواملی همچون تیپ بدنی، وراثت، سن، قدرت و انعطاف‌پذیری نیز در فاکتور سرعت بسیار تأثیرگذار می‌باشد.
بیشتر بخوانید: تخته تعادل چیست ؛ نحوه استفاده از صفحه تعادل
تعادل و هماهنگی
نداشتن تعادل و هماهنگی در ورزش پتانسیل آسیب رسیدن را افزایش خواهد داد. ورزشکارانی که در انجام تمرینات دچار آسیب‌دیدگی شدیدی می‌شوند. بیشتر به دلیل فقدان تعادل و هماهنگی در ورزش است. منظور از تعادل و هماهنگی یک نوع همکاری مشترک بین اندام‌ها و بافت‌ها خواهد بود. برای مثال برخی از ورزش‌ها و فعالیت‌ها نیاز به هماهنگی بین چشم و پا دارند. انجام ورزش‌های چون بدمینتون، اسکواش، گلف، فوتبال و یا حتی بسکتبال نیاز به تعادل و هماهنگی بالایی دارند. ژیمناست‌ها و اسکیت‌بازها بایستی در تمرینات خود علاوه بر هماهنگی، تعادل را شاکله اصلی کار خودنمایند. تعادل خود به توانایی شما در هماهنگ شدن پوسچر بدنی اشاره خواهد داشت. برای بهبود تعادل می‌توانید از لوازمی همچون تخته تعادل و یا کوشن بال استفاده نمایید.