ورزش‌های رزمی به مجموعه‌ای از هنرهای رزمی و تکنیکی می‌گویند که به‌منظور مبارزه و یا انگیزه‌های دیگری چون دفاع شخصی انجام می‌شود. منشأ تاریخی هنرهای رزمی عمدتاً از شرق آسیا سرچشمه می‌گیرند. امروزه ورزش‌های رزمی به‌عنوان ترکیبی از چند رشته مختلف ورزشی بوده که برخی با تجهیزات و سلاح تمرین می‌شوند و برخی نیز بدون هیچ تجهیزاتی قابل انجام است. متأسفانه بزرگ‌ترین تصور غلط در بین افراد این است که هنرهای رزمی با خشونت همراه است؛ اما واقعیت این است در تمرینات رزمی شما می‌آموزید که چگونه در یک مبارزه از خود دفاع کرده و از پاها، دست‌ها و سایر اعضای بدن به بهترین شکل محافظت کنید. به‌طورکلی هدف اصلی هنرهای رزمی خودسازی ذهن، بدن و روح ورزشکاران می‌باشد. تمرینات ورزشی ازنظر روحی، جسمی و احساسی افراد را به چالش می‌کشند. در صورت نیاز به آشنایی با این ورزش همه‌جانبه با این مقاله همراه باشید.
- 👈 ورزش رزمی چیست؟
- 👈 معرفی انواع ورزش‌های رزمی
اگر فیلم‌های اکشن را دوست دارید حتماً بسیاری از حرکات رزمی و دفاع شخصی در مقابله با خطرات را در این‌گونه فیلم‌ها تماشا کرده‌اید. مجموعه‌هایی از صحنه‌های هیجان‌انگیز مبارزات و نقش‌آفرینی بدلکاران جذابیت آن فیلم‌ها را برای شما دوچندان خواهد کرد. هنرهای رزمی امروزه به بخش مهمی از زندگی افراد بدل شده است. بسیاری از افراد بزرگسال و یا حتی کم سن و سال می‌توانند در باشگاه‌های رزمی ثبت‌نام کند تا تمرینات ورزش‌های رزمی را به‌صورت حرفه‌ای تجربه کنند. ورزش رزمی را در زبان لاتین Martial Art می‌نامند. هنرهای رزمی به مجموعه‌ای از تکنیک‌های آمادگی جسمانی و مقابله با خطرات بوده که از زمان گذشته در بین انسان‌ها وجود داشته است. جالب است بدانید هنر رزم، فنون و قوانین خاصی دارد که هرکدام با اهداف مختلفی چون شرکت در مسابقات، سرگرمی و انگیزه دفاع در برابر خطرات انجام خواهد شد. هر سبک ورزشی دارای تکنیک خاصی است که در این مقاله با برخی از آن‌ها آشنا خواهیم شد.
بیشتر بخوانید: معرفی ورزش های قدرتی به همراه ویژگی های آن ها
انواع ورزش های رزمی به‌طورکلی دارای سبک‌های ورزشی رزمی مختلفی است که توسط علاقه‌مندان به ورزش انتخاب می‌شوند. برخی از این رشته‌های ورزشی رزمی شامل موارد زیر خواهد بود.
ا اسپرت (O- Sport)
او اسپرت به‌عنوان یکی از انواع هنرهای رزمی در جهان است که تاریخچه بسیار جالبی دارد. در دوران باستان در کشور ایران پادشاه تمدن ایلام بانام اونتاش ناپیریشا یا اونتاش گال دو فرزند بسیار جنگجو بانام‌های Tis و Kopan داشت که همواره آن‌ها را برای مبارزه بین یکدیگر تشویق می‌کرد. از آن زمان به بعد پادشاه تمدن ایلام تصمیم گرفت پس از ساخت معبد زیگورات یعنی حدود 291 سال قبل از شروع المپیک یونان در همان مکان مسابقات انجام شود. طبق یافته‌های باستانی در سال 1360 در روستای آرجان از توابع بهبان با کشفیاتی که دست آمد پی به قدمت بالای ورزش رزمی در ایران باستان برده شد. برخی از تصویرها و نقوش حک‌شده در جام‌های مفرغی نشان دهنده وجود ورزش رزمی و سلاح بود. امروزه ورزش O-sport را به‌عنوان برند تجاری ورزش‌های رزمی ایرانیان می‌نامند؛ که مخفف کلمه اورجینال پرشین اسپرت خواهد بود. در سال 1378 این ورزش توسط برادران منوچهری در همدان پایه‌گذاری شد و سرانجام در سال 1385 در سطح ملی و بین‌المللی شناخته شد.
بیشتر بخوانید: آمادگی جسمانی چیست و چه تأثیری بر سلامت بدن دارد؟
بوکس
ورزش بوکس را در جهان با نام‌های مختلفی چون بوکسینگ یا ورزش مشت‌زنی می‌شناسند. فواید ورزش بوکس موجب شده که این ورزش پرتحرک در گذر زمان طرافداران زیادی را به خود جذب کند. این ورزش در رده سنی جوانان و نوجوانان قابل انجام است. تجهیزات ورزش بوکس شامل لباس بوکس، دستکش، کلاه و ... است. بوکسورها با استفاده از این تجهیزات همواره در طول مسابقات با ضربات سخت مشت سعی در شکست حریف دارند. بوکس یکی از قدیمی‌ترین ورزش‌های شناخته‌شده است. این ورزش در کشور ما نیز طرفداران خاص خودش را داشته و دارد . در این ورزش فنون مبارزه بر اساس حرکات دست ازجمله هوک و آپر خواهد بود. Boxing برای اولین بار در حدود 688 سال قبل از میلاد مسیح وجود داشت. اولین شواهد بصری برای ورزش Box در کتیبه‌های سومری‌ها بود. همچنین در مجسمه‌های اکتشافی مصر برخی از ورزشکارانی به تصویر کشیده شده‌اند که با ضربات مشت با حریف مبارزه کرده و در حضور تماشاچی هستند.
حتی در یونان باستان زمانی که گلادیاتورها برای دریافت جایزه از پادشاهان اقدام به مبارزه می‌کردند با فنون مشت‌زنی همواره درصدد از پای درآوردن حریف بودند. اما امروزه ورزش مدرن Boxing که از کشور امریکا سرچشمه می‌گیرد با اعلام ناک اوت به پایان می‌رسد. از جالب‌ترین بخش از این ورزش رقص‌پا بوده و جاخالی دادن در حین ضربات مشت حریف می‌باشد. این رشته ورزشی به‌طورکلی در راندهای 3 دقیقه‌ای انجام می‌گردد. ورزش Boxing در ایران توسط هوارد کانکلین باسکرویل یک معلم آمریکایی که در شهر تبریز به تدریس می‌پرداخت به ایران آورده شد.
او در ساعات فراغت از تحصیل به دانش آموزان دختر و پسر مشت‌زنی یاد می‌داد. آغاز فعالیت رسمی ورزش بوکس در ایران به سال 1314 برمی‌گردد که در آن‌یکی از قهرمانان بوکس در اروپا به نام فایت به ایران سفر می‌کند و اقدام به آموزش این ورزش می‌نماید. سپس در سال 1318 دستور برگزاری مسابقات رسمی بوکس در ایران صادر شد. تاریخچه ورزش بوکس در ایران به سال 1321 بر می گردد. در این سال فدراسیون بوکس ایران تأسیس می‌شود اما به‌صورت حرفه‌ای این ورزش توسط عبدالله نادری از سال 1334 پیگیری گردید.
بیشتر بخوانید: معرفی ورزش هوازی ؛ انواع ورزش های هوازی + مزایا
تکواندو
تکواندو را به‌عنوان یکی دیگر از ورزش‌های رزمی سنتی کشور کره می‌شناسند که امروزه در سراسر جهان به‌عنوان یک‌رشته المپیکی تمرین می‌شود. Taekwondo به‌عنوان یکی از سیستماتیک و علمی‌ترین مهارت رزمی در جهان خواهد بود. بسیاری از ورزشکاران تکواندوکار آن را ورزش روح و تقویت جسم می‌شناسند. ورزش تکواندو به‌عنوان یک هنر رزمی در استفاده صحیح از مشت و پا می‌باشد. کلمه تکواندو هرکدام را به‌صورت جداگانه معنا می‌کنند Tac به معنی پا یا ضربه پا و kwon به معنای مشت یا مبارزه است و Do به معنی راه و روش خواهد بود. اگر این سه قسمت را کنار هم بگذاریم به معنی راه و روش ضربه با پا و مشت خواهد بود. درست است که ورزش تکواندو ورزش روح و ذهن می‌باشد اما گاهی اوقات ضرباتی وجود دارند که به‌عنوان ضربات مرگبار شناخته می‌شوند.
در ورزش Taekwondo بستن کمربند فلسفه خاصی دارد. رنگ‌های کمربند تکواندو علاوه بر اینکه بامهارت های ورزشکاران ارتباط دارد، در طی مدت‌زمان خاصی با آموزش فرم‌های مختلف اعطا می‌شود و هر رنگ نشان‌دهنده میزان مهارت فرد است. برای مثال کمربند سفید در تکواندو نشان‌دهنده بی‌گناهی است که به تکواندوکار تازه‌کار داده می‌شود. کمربند زرد نشان‌دهنده خاکی است که از آن‌یک گیاه تازه رشد کرده است و آن را به یک نوآموزی که برخی فنون Taekwondo را فراگرفته است می‌دهند.
کمربند آبی نشان‌دهنده گیاهی است که در حال تبدیل‌شدن به یک درخت است و به یک ورزشکار خوب با فنون رزمی عالی می‌دهند. کمربند قرمز همان‌طور که از رنگ آن کاملاً مشخص است به یک ورزشکار حرفه‌ای می‌دهند. رنگ قرمز به‌نوعی تداعی‌کننده خطر است. کمربند مشکی نیز آخرین مرحله در مهارت تکواندوکار است که نشان‌دهنده آمادگی کامل برای ورزشکاران است. لازم به ذکر است نام و درجه‌بندی بعد از کمربند مشکی را دان می‌گویند.
کاراته
این ورزش در دسته ورزش‌های رزمی بدون سلاح می‌باشد. کاراته به‌عنوان یک ورزش دفاعی است که از همه بخش‌های بدن در مواجهه با حریف و یا دشمن استفاده می‌شود. مهد تمدن ورزش کاراته به کشور ژاپن برمی‌گردد. کاراته را در زبان ژاپنی بانام ورزش با دستان خالی می‌نامند. در اواخر قرن 17 میلادی که در جزایر اوکیناوا ژاپن سلاح‌ها ممنوع اعلام شد این سبک از مبارزه توسط بومیان جزایر ریوکو استفاده شد. در آغاز قرن 20 میلادی Anko itosu پدر ورزش کاراته در جهان اجازه پیدا کرد تا یادگیری هنر رزمی را به هنرجویان آغاز کند و به‌نوعی یک مدرسه کاراته را در اوکیناوا تأسیس کند. ورزش کاراته در سال 1342 توسط فرهاد وارسته پدر ورزش کاراته به ایران آمد.
به‌طورکلی در ورزش کاراته این تمرینات به سه دسته کیهون، کاتا و کومیته تقسیم‌بندی خواهد شد. کیهون در کاراته به تمرین چالشی در ایستادن و مشت زدن، ضربات با پا و به‌نوعی حمله به حریف گفته می‌شود. کاتا به معنی فرم و یا حالت در این ورزش می‌گویند و کومیته نیز بخشی از ورزش کاراته به‌حساب می‌آید که فرد با استفاده از تکنیک‌های آموخته‌شده در کاتا و کیهون به مقابله با حریف می‌پردازد.
ووشو
ووشو را معمولاً با کلمه کنگ فو بر زبان می‌آورند و به‌نوعی زیرمجموعه کنگ فو است. مهد ورزش رزمی ووشو از کشور چین سرچشمه گرفته است. ووشو را صرفاً هنر جنگیدن می‌دانند. جالب است بدانید ریشه‌های تاریخی ورزش ووشو در حدود 3000 سال قبل از میلاد مسیح از زمان سلطنت شانگ می‌توان یافت. رقابت‌های قدرتی و تکنیکی Wushu با حدود 1600 سبک در جهان هم می‌توانند با استفاده از سلاح انجام شود و هم بدون سلاح. ووشو ازجمله برترین ورزش‌های رزمی در جهان است که فرد را ازلحاظ ذهنی و هم ازلحاظ جسمی برای مبارزه آماده می‌کند. تکنیک‌های رزمی Wushu باعث افزایش توانایی پرش، پشتک و وارو در انسان خواهد بود. به‌طورکلی در طول دوران جنگ سرد Wushu در زمان ارتش سلسله شانگ برای تسلیم شدن دشمن استفاده می‌شد.
در حدود قرن 15 میلادی سبک اصلی ووشو از معبد شائولین سرچشمه گرفته و جالب است بدانید حرکت ورزشی در ووشو معمولاً تقلیدی از حرکاتی چون پلنگ، مار، ببر و اژدها به وجود آمد. ورزش ووشو در ایران برای اولین بار توسط استاد داوودی پناه از اساتید برجسته هنرهای رزمی در ایران معرفی شد و از سال 1382 رسماً با فدراسیون مستقل ووشو کار خود را با حدود 18 سبک مختلف در 31 استان ادامه داد.
جودو
جودو ازجمله ورزش‌های هنرهای رزمی است که از کشور ژاپن به سایر کشورها گسترش‌یافته است. پدر ورزش جودو در جهان جیگورو کانو به‌عنوان ابداع‌کننده اصلی ورزش جودو بوده که در سال 1882 میلادی به تقلید از ورزش جوجیتسو آن را ابداع کرد. او با حذف برخی حرکات خطرناک جوجیتسو این ورزش را ابداع نمود. فدراسیون جهانی جودو در سال 1951 میلادی تأسیس شد. امروزه Judo در جهان دارای بیش از 200 فدراسیون ملی در تمام قاره‌ها بوده که هم‌اکنون فدراسیون اصلی این ورزش در بوداپست مجارستان دایر است. ورزش Judo در سال 1964 میلادی برای اولین بار به مسابقات المپیکی راه پیدا کرد. کلمه Ju به معنای آرام و Do به معنای راه روش است؛ بنابراین بی‌جهت نیست که ورزش Judo را ورزش ذهن و جسم می‌نامند.
هدف اصلی این ورزش این است که حریف را به زمین بزنیم. فنون تکنیک‌های مربوط به این رشته ورزشی در 9 بخش حاوی برخی تکنیک‌های خاص خواهد بود. برای مثال فن اوکِمی وازا را فنون افت می‌نامند که خود 5 تکنیک جداگانه دارد یا فنون ناگه وازا را به عنوان فنون پرتابی می‌شناسند که این تکنیک نیز حدود 17 سبک جداگانه دارد. لازم به ذکر است لباس یک جودوکار را جودوگی می‌نامند که هم به رنگ سفید و هم به رنگ آبی خواهد بود. رنگ کمربند ورزش جودو به ترتیب به رنگ‌های سفید، زرد، سبز، بنفش، قهوه‌ای و سیاه است. جرقه‌های تأسیس ورزش جودو در ایران نیز از سال 1330 زده‌شده است و سپس در سال 1354 فدراسیون جودو در ایران به رسمیت شناخته شد.
موی تای
موی تای به‌نوعی یکی از ورزش های رزمی در کشو تایلند بوده که قدمتی 2000 ساله دارد. ورزش موی تای در رینگ برگزار می‌شود و در دسته ورزش‌های بسیار خشن خواهد بود. موی تای متشکل از دو کلمه موی به معنای مبارزه و تای نیز همان تایلند است. ورزش Muay Thai تاریخچه افسانه‌ای دارد در سال 1797 میلادی پادشاه برمه بر آن بود تا برای مردم سرزمین جشنی برگزار کند. از طرفی در این جشن او مایل بود بین مبارزان ازجمله بردگان تامیل و برمه‌ای مسابقه‌ای ترتیب دهد دراین‌بین فردی به نام (نای خانم تون) توانست برای آزادی و کسب جایزه تمامی حریفان خود را شکست داده و راهی زادگاهش در تایلند شود. به خاطر دلاوری‌ها و رشادت‌های او تکنیک ورزشی موی تای در تایلند گسترش یافت و سپس ازآنجا به سراسر جهان انتقال پیدا کرد. سبک ورزش Muay Thai شبیه بوکس است که به آن بوکس تایلندی نیز می‌گویند.
فدراسیون بین‌المللی موی تای از سال 1993 با دارا بودن 132 عضو از کشورهای جهان تأسیس شد. دفتر مرکزی این فدراسیون در کشورهای تایلند و لوزان سوئیس می‌باشد. در کشور ایران نیز در سال 1377 موی تای زیر نظر فدراسیون ورزش‌های رزمی فعالیت می‌کند. پدر ورزش موی تای در ایران محمد توحیدی بود که عنوان بالاترین درجه فنی در جهان را در اختیار داشت. هم‌اکنون امیرحسین رنجدار به‌عنوان یکی از نمایندگان رسمی فدراسیون جهانی موتای می‌باشد.
آیکیدو
ورزش آیکیدو به‌عنوان یک هنر رزمی در کشور ژاپن شناخته می‌شود. این ورزش توسط استاد بزرگ ژاپنی به نام موریهه اوشیبا ابداع شد. او در ورزش‌های مختلفی چون جوجیتسو مهارت بالایی داشت. یکی از زیبایی‌های این رشته ورزشی دفاع حرکات حریف بدون آسیب رساندن به او است. مهارت اصلی ورزش آیکیدو به کنترل ضربات حریف و تشخیص به‌موقع آن است. کلمات Aikido هرکدام معانی خاصی دارند. آی (به معنا متحدشدن) کی به معنای انرژی و دو به معنی راه و روش است. امروزه آیکیدو در ایران و جهان به‌عنوان قوی‌ترین ورزش در سبک‌های دفاع شخصی است.
جالب است بدانید به دلیل ماهیت دفاعی این ورزش امکان استفاده از سلاح سرد نیز وجود دارد. یکی از متداول‌ترین سلاح در آیکیدو یک چوب با ارتفاع حدود 120 سانتی‌متر خواهد بود. چیزی شبیه چوب ایروبیک. لازم به ذکر است در برخی مواقع از شمشیر نیز استفاده می‌شود. ورزش Aikido با تلاش استاد احمدعلی، رنگ و بویی تازه پیدا کرد. او شاگرد یکی از بزرگ‌ترین استاد جهان یاسوکوبا یاشی در ورزش Aikido بود که این روش را در ایران دقیقاً مشابه نوع تکنیک‌های اصلی در ژاپن به اعضا تدریس می‌کند. او در حال حاضر حدود 200 باشگاه در سطح کشور در اختیار دارد که تحت سرپرستی وی به فعالیت می‌پردازند. جالب است بدانید اکثر تکنیک‌های ورزشی در آیکیدو الهام گرفته از تمرینات شمشیربازی است.